Sự Hao Hụt Khối Lượng Khi Rang Cà Phê – Nguyên Nhân & Ảnh Hưởng Đến Hương Vị

Coffee Science

Sự Hao Hụt Khối Lượng Khi Rang Cà Phê

Trong quá trình rang, hạt cà phê thường mất 14–20% khối lượng. Mức giảm này tăng dần theo độ đậm màu rang (tương quan tuyến tính). Với cùng màu rang, rang nhanh ở nhiệt cao thường làm mất khối lượng ít hơn so với rang chậm – chủ yếu do hạt mất ít nước hơn trong thời gian ngắn.

Giảm khối lượng điển hình: 14–20%
Mất khối lượng khô: 4–6% (đến ~12% với rang rất đậm)
CO₂ giữ lại sau rang: ~2–10 ml/g

1) Nhiệt độ & thời gian

Nhiệt độ ảnh hưởng mạnh hơn thời gian: nhiệt cao giúp đạt màu nhanh hơn và giảm lượng nước thất thoát, nên tổng hao hụt thấp hơn khi đạt cùng màu rang. Tuy nhiên, nếu kéo dài ở nhiệt cao, hao hụt lại tăng.

Rang nhanh – nhiệt cao (hao hụt thấp hơn ở cùng màu)
Mối liên hệ màu rang ↔ hao hụt khối lượng (khái quát theo Schenker, 2000).

2) Thành phần hao hụt

  • Nước: chiếm phần lớn, thoát dưới dạng hơi.
  • Khí: CO₂, hơi nước tạo thành trong phản ứng hóa học, một phần hợp chất bay hơi.
  • Thực tế xưởng: lụa bạc, mảnh vỡ, bụi/sạn thoát ra theo luồng gió.
“Mất khối lượng khô” = tổng hao hụt trừ phần nước.

3) Độ ẩm & tốc độ mất khối lượng

Do độ ẩm ban đầu chi phối, hạt ẩm hơn thường hao hụt nhiều hơn. Tốc độ mất khối lượng thường tăng nhanh về cuối mẻ (gần first crack), khi phản ứng phân hủy cấu trúc làm hạt xốp hơn, tạo điều kiện cho nước và CO₂ thoát ra.

Độ ẩm giảm đều; tốc độ hao hụt tăng mạnh cuối mẻ (Dutra et al., 2001).

4) Thoát khí sau rang Degassing

Trung bình ~5 ml CO₂/g bị giữ trong hạt (áp suất ước ~6,5 bar). Khí thoát nhanh lúc đầu rồi chậm dần; phần còn lại có thể kéo dài ~4 tháng hoặc hơn. Hạt rang đậm/xốp hơn ⇒ thoát khí nhanh ⇒ hương bay nhanh hơn.

Gợi ý vận hành: Với mục tiêu giữ khối lượng và hương tốt hơn ở cùng màu rang, ưu tiên hồ sơ nhiệt hiệu quả (nhiệt cao – thời gian vừa đủ), kiểm soát ẩm đầu vào, và tối ưu gió/thoát lụa để giảm hao hụt “ngoại vi”.

Tham khảo: Schenker (2000); Dutra et al. (2001).

(5 ✮ - 2 bình chọn)
0377884466
icons8-exercise-96 challenges-icon chat-active-icon